System Sygnalizacji Pożaru (System Przeciwpożarowy)
Spis treści:
Systemy Sygnalizacji Pożaru (SAP, SSP) służą do wykrywania zagrożenia pożarowego, sygnalizowania i powiadamiania o zagrożeniu oraz wykonywania funkcji sterujących. Sterowania zapewniają sprawną ewakuację i zapobiegają rozprzestrzenianiu się ognia. System sygnalizacji pożaru wykonuje także funkcje informacyjne i monitorujące. Wykonywane są one przez centralę i odpowiednie moduły funkcyjne. Działanie systemu sygnalizacji pożaru minimalizuje straty materialne i ludzkie spowodowane najpoważniejszym zagrożeniem jakim jest pożar. Systemy tego typu mają zastosowanie głównie w obiektach komercyjnych i publicznych, gdzie występuje duże natężenie zasobów ludzkich lub materialnych.
Fachowe projektowanie systemu sygnalizacji pożaru, wybór systemu, rzetelne wykonanie instalacji są niezbędne dla zapewnienia zgodności formalnej i technicznej z obowiązującymi przepisami. Co ważniejsze, przyczynią się do uzyskania optymalnego poziomu bezpieczeństwa i niezawodności systemu. Firma PW FLORTECH wykonuje i serwisuje instalacje na terenie całej Polski.
Zasięg działania naszej firmy obejmuje w szczególności województwa: wielkopolskie, dolnośląskie, lubuskie, mazowieckie, śląskie, łódzkie, kujawsko-pomorskie, opolskie, świętokrzyskie. Wykonujemy i serwisujemy instalacje na terenie miast: Poznań, Wrocław, Łódź, Warszawa, Bydgoszcz, Toruń, Piła, Zielona Góra, Konin, Kalisz, Ostrów Wlkp, Kępno, Krotoszyn, Leszno, Częstochowa, Kraków, Opole. Śląski oddział firmy – PW Flortech Południe, działa na obszarze: Katowice, Sosnowiec, Gliwice, Zabrze, Bytom, Ruda Śląska, Tychy, Dąbrowa Górnicza, Chorzów, Jaworzno, Mysłowice, Siemianowice Śląskie, Tarnowskie Góry, Piekary Śląskie, Będzin.
System Sygnalizacji Pożaru - elementy
Z czego składa się system sygnalizacji pożaru? Elementy składowe systemu zależą od charakterystyki chronionego obiektu. W tym rozdziale dowiesz się co wchodzi w skład systemu sygnalizacji pożaru. Najprostsze systemy składają się jedynie z centrali, czujek, ręcznych ostrzegawczy pożarowych i sygnalizatorów. Bardziej zaawansowane systemy obejmują także zasilacze pożarowe oraz moduły monitorujące, moduły sterujące oraz urządzenia do zdalnej transmisji alarmów. Poniżej znaleźć można krótki opis najważniejszych elementów z których składa się system sygnalizacji pożaru.
Centrala (CSP) – Centrala jest głównym komputerem (mózgiem) systemu. Zbiera i analizuje dane z urządzeń detekcyjnych i wykonuje odpowiednie operacje (sterownicze, sygnalizacyjne) stosowanie do jej konfiguracji. Nowoczesne centrale umożliwiają swobodną konfigurację scenariusza działania systemu. Producent zapewnia narzędzia do konfiguracji i diagnostyki systemu – zwykle przy pomocy komputera PC. Centrala SSP wyposażona jest w panel oraz wyświetlacz służący m.in. do identyfikacji zdarzeń (alarmowych i uszkodzeniowych) i ich obsługi. Centrale różnią się ceną i funkcjonalnością. Klient ma do dyspozycji zarówno małe centralki mające ograniczoną funkcjonalność i mogące obsłużyć zaledwie kilkadziesiąt elementów – po rozbudowane centrale modułowe mogące pracować w sieci i zdolne obsłużyć tysiące elementów i sterowań. Poszczególne elementy dodatkowe (czujki, moduły) różnią się w zależności od producenta i standardu systemu. Elementy różnych producentów nie są ze sobą kompatybilne. Dobór odpowiedniej centrali powinien być poprzedzony analizą potrzeb inwestora. Zaleca się wzięcie pod uwagę warunków panujących na obiekcie, poziomu bezpieczeństwa, wymaganych funkcjonalności oraz możliwości finansowych klienta. Należy wziąć pod uwagę także dostępność części zamiennych i wsparcie techniczne systemu. Dobór centrali na miarę potrzeb i wymagań inwestora to istotna decyzja w procesie projektowania systemu.
Ręczne ostrzegacze pożarowe (ROP) – są to przyciski w kolorze czerwonym z napisem „pożar”, które pozwalają na wywołanie alarmu pożarowego przez użytkownika obiektu w sposób natychmiastowy. Odpowiednie rozmieszczenie przycisków alarmowych regulują normy projektowe. Jako, że systemy poszczególnych producentów używają własnych protokołów adresowania i komunikacji z centralą, przyciski różnych producentów nie są ze sobą kompatybilne. Dotyczy to także wszystkich innych elementów adresowalnych.
Sygnalizatory (tzw. syreny) – są urządzeniami alarmowymi, które sygnalizują alarm za pomocą dźwięku (sygnalizatory akustyczne), czasem także przy pomocy światła (sygnalizatory akustyczno-optyczne). Natężenie dźwięku sygnalizatora powinno przekraczać 65dB. Innym sposobem sygnalizowania alarmu jest podłączenie SSP do niezależnego systemu DSO (dźwiękowego systemu ostrzegawczego). DSO oprócz sygnalizacji alarmów może odtwarzać muzykę lub inne komunikaty dziwiękowe (organizacyjne, handlowe).
Moduły sterujące i monitorujące – sterują i monitorują urządzeniami peryferyjnymi a także integrują SSP (system Sygnalizacji Pożaru) z innymi systemami i instalacjami w budynku. Przykłady akcji realizowanych poprzez moduły:
• Uruchomienie sygnalizacji (dźwiękowej i optycznej)
• Transmisja sygnału pożarowego do zarządcy obiektu, ochrony lub straży pożarnej (Monitoring sygnałów alarmowych)
• Przekazanie sygnału do systemu zarządzania obiektem, systemu automatyki budynku, systemu monitoringu wizyjnego CCTV
• Uruchomienie sterowań SSP do urządzeń wykonawczych:
• Otwarcie klap oddymiających (poprzez centralkę oddymiania) / Otwarcie bram napowietrzających
• Zamknięcie klap (bram) odcinających
• Otwarcie bram i drzwi ewakuacyjnych (otwarcie rygli systemu kontroli dostępu)
• Wyłącznie urządzeń niebezpiecznych lub rozprzestrzeniających pożar: Urządzeń elektrycznych, grzewczych, wentylacyjnych, gazowych.
• Sprowadzenie wind na dół
• Uruchomienie urządzeń gaszących (tryskaczy, stałych urządzeń gaśniczych SUG)
Podstawowym elementem każdego systemu sygnalizacji pożaru są urządzenia detekcyjne, służące do wykrywania zagrożenia pożarowego. Nazywa się je czujkami lub detektorami. Najczęściej stosowane rodzaje czujek opisane są w dalszej części artykułu.
System Sygnalizacji Pożaru - czujki
Dobór odpowiedniego rodzaju detektorów do SSP ma kluczowe znaczenie w zapewnieniu optymalnego poziomu zabezpieczenia przy jednoczesnym uniknięciu fałszywych alarmów generowanych przez system. W tym celu należy wziąć pod rozwagę szereg czynników specyficznych dla chronionego obiektu. Do czynników tych zaliczyć należy przede wszystkim rozkład architektoniczny budynku, trudne warunki panujące na obiekcie (spaliny, kurz, pył, zawilgocenie), zmiany temperatury, wentylację i ogrzewanie oraz typ składowanych materiałów
Czujki optyczne dymu – wykrywają dym widzialny powstający zwykle w pierwszej fazie powstawania pożaru. Pozwalają zidentyfikować źródło zagrożenia jeszcze przed pojawieniem szybko rozprzestrzeniającego się otwartego ognia. Działanie tej czujki opiera się na rejestrowaniu przez odbiornik czujki promienia rozproszonego przez wnikające do komory czujki cząstki dymu. Zabrudzenie komory czujki jest uwzględniane przez systemy kompensacji zabrudzeń ,co pomaga uniknąć fałszywych alarmów i zmniejsza konieczność częstego czyszczenia. Zasada ich działania polega na wykryciu aerozoli widzialnych, z tego powodu mogą reagować także na fałszywe bodźce alarmowe (np. dym powstający w kuchni, para wodna, pył czy kurz). W zależności od modelu i funkcjonalności urządzenia, mogą także posiadać dodatkowe systemy eliminacji fałszywych alarmów.
Czujki jonizacyjne – podobnie jak czujki optyczne reagują one na dym. Zasada ich działania jest jednak inna. Reagują na zmniejszenie prądu jonizacji powietrza wywołane przez cząstki dymu. Jonizacja powstaje dzięki umieszczeniu w ich wnętrzu elementu promieniotwórczego. Nie zaleca się ich stosowania w miejscach narażonych na zmiany ciśnienia, wilgotności i temperatury. Zmiany te mogą zakłócać stabilność ich działania. Z założenia lepiej reagują one na produkty spalania płomieniowego (mniejsze cząstki). Jednak ze względu na występowanie w ich wnętrzu elementu radioaktywnego ich stosowanie wiąże się z dodatkowymi regulacjami prawnymi związanymi z ich składowaniem i utylizacją. Z tego względu są one coraz rzadziej stosowane w praktyce.
Czujki ciepła (temperatury) – ten rodzaj detektora reaguje (w zależności od jego typu) na przekroczenie progowej wartości temperatury lub jej gwałtowny wzrost. Są stosunkowo mniej czułe w porównaniu z czujkami optycznymi, gdyż zadziałają dopiero w momencie wzrostu temperatury spowodowanej pożarem. Używane są jednak z powodu ich odporności na bodźce mylące standardowe czujki optyczne np. kurz, dym, pył czy para wodna.
Czujki płomienia – wykrywa ona promieniowanie podczerwone emitowane przez płomień. Są stosunkowo drogie i nie reagują na pożary bezpłomieniowe. Z tego względu wykorzystuje się je stosunkowo rzadko, tylko do specjalistycznych zastosowań.
Czujki liniowe – zbudowane są z nadajnika i odbiornika (zwykle znajdującego się w jednej obudowie) oraz z lustra znajdującego się po drugiej stronie obszaru chronionego. Nadajnik emituje wiązkę promieniowania podczerwonego, które zostaje odbite od lustra i wraca do odbiornika. Przezroczyste, czyste powietrze nie zaburza promienia, natomiast dym zmniejsza klarowność powietrza. Wiązka promieniowania zostaje zaburzona, co zostaje zarejestrowane przez odbiornik i powoduje wyzwolenie sygnału alarmowego. Plusem tego rodzaju detektorów jest ich duży zasięg (zwykle 50 lub 100 metrów). W ten sposób czujka może efektywnie chronić obszar nawet 1400m2 (wobec 100m2 dla czujki optycznej punktowej). Kolejnym udogodnieniem jest mniejsza pracochłonność instalacji – jedna czujka liniowa może zastąpić nawet kilkanaście sztuk czujek punktowych optycznych. Minusem tego rozwiązania jest konieczność dokładnego skalibrowania czujki, która może z czasem ulec przesunięciu. Konieczna jest wtedy ponowna kalibracja. Zarówno lustro, jak i element odbiorczo-nadawczy muszą być okresowo czyszczone. Ważne jest także, by w zasięgu promienia nie występowały żadne przeszkody fizyczne. Zasłonięcie drogi między nadajnikiem a lustrem interpretowane jest przez system jako uszkodzenie.
Czujki multisensorowe (np. dualne) – są kombinacją kilku sensorów w jednej obudowie np. optycznego i temperaturowego. Informacja o alarmie jest wynikiem analizy przez odpowiednie algorytmy czujki sygnałów docierających do obu sensorów. Dzięki temu pozwalają zachować wysoki poziom bezpieczeństwa przy jednoczesnej eliminacji fałszywych bodźców alarmowych. Zwykle można także wybrać tryb działania takiej czujki. Można wtedy użyć tylko jednego sensora lub dwóch jednocześnie. Przełączanie trybu zgodnie z warunkami panującymi na obiekcie pozwala na wybór trybu bardziej odpornego na fałszywe alarmy lub trybu o podwyższonej czułości reagowania. Oprócz czujek dwu-sensorowych występują także trzy-sensorowe, które posiadają dodatkowy detektor tlenku węgla (CO).
Czujki zasysające – ich działanie polega na zasysaniu powietrza z chronionego obszaru poprzez system rur z otworami. Zassane powietrze przepływa przez element detekcyjny, który analizuje skład powietrza. Wykrycie cząstek występujących przy pożarze powoduje alarm. Plusem tego rozwiązania jest bardzo wysoka czułość rozwiązania. Są one w stanie wykryć pożar najwcześniej ze wszystkich opisanych rozwiązań. Z tego względu stosuje się je w pomieszczeniach specjalnych takich jak chłodnie czy serwerownie.
Zasilacze pożarowe i akumulatory – zasilanie SAP (System Sygnalizacji Pożaru) poprzez sieć elektryczną realizowane jest poprzez zasilacze wbudowane do centrali oraz certyfikowane zewnętrzne zasilacze pożarowe. Oprócz tego system musi posiadać akumulatory (zasilanie rezerwowe) pozwalające na nieprzerwaną pracę przez 72 godziny w stanie dozoru oraz dodatkowo co najmniej 30 minut w stanie alarmu. Odpowiednią ilość i pojemność akumulatorów ustala się poprzez sporządzenie bilansu poboru prądu przez system.
System Sygnalizacji Pożaru - wymagania techniczne i prawne
System sygnalizacji pożaru (SSP) zwany także system alarmu pożarowego (SAP) lub potocznie system przeciwpożarowy to instalacja, która w odróżnieniu od innych systemów teletechnicznych (niskoprądowych) wymaga uwzględnienia określonych wymagań natury technicznej i prawnej. Do najważniejszych z nich zaliczamy: ustawy, rozporządzenia, normy, dokumentację techniczną producentów (DTR, Instrukcje)
Wykorzystywane urządzenia muszą posiadać odpowiednie certyfikaty i aprobaty, aby można było je zastosować w ochronie pożarowej. Mając na względzie powyższe wymagania wskazane jest posiadanie przez instalatora i projektanta systemu odpowiednich kwalifikacji, najlepiej potwierdzonych certyfikatami i odpowiednimi autoryzacjami. Konieczne jest zastosowanie się do wymagań natury technicznej, formalnej i prawnej związanych z projektowaniem, instalacją i eksploatacją systemów sygnalizacji pożaru. Pozwoli to z jednej strony zachować wysokie standardy bezpieczeństwa na obiekcie, a z drugiej uniknąć problemów z wypłatą ubezpieczenia oraz odpowiedzialności zarządcy i właściciela budynku w razie tragedii.
System sygnalizacji Pożaru – podstawy prawne i wytyczne projektowania, instalacji i eksploatacji systemów stanowią:
• Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 1991 nr 81 poz. 351)
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690)
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414)
• Aktualnie obowiązująca z 2018 roku Norma PKN-CEN TS 54-14: Systemy sygnalizacji pożarowej – wytyczne planowania, projektowania, instalowania, odbioru, eksploatacji i konserwacji
Kiedy wymagany jest system SSP? Obiekty w których wymagany jest system sygnalizacji pożaru (SSP, SAP) określa Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. System sygnalizacji pożaru jest wymagany kiedy budynek spełnia poniższe, wymienione w rozporządzeniu kryteria. Dla ułatwienia nawigacji umownie podzielono obiekty na prywatne i publiczne.
Obiekty prywatne:
• Handlowe i wystawowe:
o o jednej kondygnacji przy powierzchni strefy pożarowej ponad 5000m²
o wielokondygnacyjne przy powierzchni strefy pożarowej ponad 2500m²
• Kina (ponad 600 miejsc)
• Budynki, gdzie znajduje się pond 300 miejsc do celów gastronomicznych
• Zakłady pracy zatrudniające więcej niż 100 niepełnosprawnych
• (Hotele) Budynki zamieszkania zbiorowego (mające ponad 50 miejsc noclegowych)
• Centra przetwarzania danych o zasięgu krajowym i wojewódzkim
• Centrale telefoniczne (przy pojemności powyżej 10 000 numerów) oraz centrale telefoniczne tranzytowe (przy pojemności 5000 – 10000 numerów) o znaczeniu miejscowym lub regionalnym
• Podziemne garaże (mające strefę pożarową ponad 1500m²) lub mające więcej niż jedną kondygnację podziemną
• Banki, gdzie strefa pożarowa (zawierająca salę operacyjną) przekracza 500 m²
Obiekty publiczne:
• Teatry (mające ponad 300 miejsc)
• Sale sportowe i widowiskowe (ponad 1500 miejsc)
• Szpitale (z wyłączeniem psychiatrycznych) i sanatoria (mające ponad 200 łóżek)
• Szpitale psychiatryczne (mające ponad 100 łóżek)
• Domy pomocy społecznej i ośrodki rehabilitacji niepełnosprawnych (mające ponad 100 łóżek)
• Budynki użyteczności publicznej (wysokie lub wysokościowe)
• Budynki zamieszkania zbiorowego (mające ponad 50 miejsc noclegowych)
• Archiwa określone przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych
• Muzea i zabytki budowlane (określa Generalny Konserwator Zabytków z Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej)
• Centra przetwarzania danych o zasięgu krajowym i wojewódzkim
• Urzędy obsługujące organy administracji rządowej
• Stacje podziemnej kolei oraz metra
• Porty i dworce przeznaczonych dla ponad 500 osób jednocześnie
• Biblioteki, gdzie zbiory stanowią narodowy zasób biblioteczny
Wymienione wyżej obiekty zobligowane do instalacji SSP, stanowią tylko część obiektów które w praktyce stosują system sygnalizacji pożaru. Wiele obiektów instaluje system dobrowolnie w celu zminimalizowania najpoważniejszego zagrożenia jakim jest pożar. Coraz więcej klientów stosuje SSP ze względu na wymagania ubezpieczyciela lub istotne zniżki udzielane obiektom wyposażonym w SSP. Są one udzielane ze względu na minimalizację ryzyka pożarowego.
Obiekty które dobrowolnie stosują SSP w celu poprawy bezpieczeństwa osób i mienia to przede wszystkim budynki:
• Biurowe i usługowe
• Produkcyjne
• Magazynowe i logistyczne
System Sygnalizacji Pożaru - przegląd i konserwacja
Konserwacja systemu sygnalizacji pożaru pozwala na utrzymanie go w sprawności. Przeglądy są wymagane w świetle przepisów (Rozporządzenie MSWiA z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów – Dz.U. 109/2010 poz. 719) Nakłada ono na właścicieli, zarządców lub użytkowników obiektu obowiązek dokonywania przeglądów. Punkt 2 § 3 rozporządzenia mówi iż urządzenia przeciwpożarowe oraz gaśnice powinny być poddawane przeglądom technicznym i konserwacji zgodnie z Polskimi Normami, dokumentacją techniczno-ruchową oraz instrukcjami producentów. Przegląd i konserwacja systemu przeciwpożarowego oraz sprzętu gaśniczego powinna być dokonywana co najmniej raz w roku – lub częściej, jeśli wymaga tego producent urządzenia. Ostateczna decyzja o częstotliwości konserwacji powinna zależeć od typu systemu, stabilności pracy, wymaganego poziomu bezpieczeństwa i wartości chronionego mienia. Zaleca się częstsze przeglądy w stosunku do obiektów niedawno oddanych do eksploatacji, przy rozległych, wieloelementowych instalacjach, dużym zagęszczeniu ludzi i mienia, niestabilnych systemach, częstych rozbudowach i modyfikacjach, trudnych warunkach pracy (kurz, pył, bud, wilgoć). W przypadku rozbudowanych instalacji łączących 200 i więcej elementów zaleca się przeprowadzenie kontroli etapami, kilka razy w roku. Tak, aby w ciągu całego roku sprawdzić wszystkie elementy. Okresowa kontrola jest istotna nie tylko ze względów formalnych ale i użytkowych. Pozwala zminimalizować liczbę fałszywych alarmów, zachować sprawność systemu przez długi czas a przede wszystkim zapewnia niezawodność w wykrywaniu zagrożenia.
Czynności wchodzące w skład konserwacji i przeglądu systemu obejmują:
• Sprawdzenie stanu technicznego centrali i poprawności działania jej funkcji
• Testy pracy centrali SSP w stanie dozoru, pożaru, uszkodzenia
• Test zadziałania urządzeń linii dozorowych (czujników poprzez zadymianie,
przycisków ROP) oraz reakcji centrali na sygnały pochodzące od tych elementów
• Przegląd pamięci zdarzeń
• Kontrola współpracy z innymi systemami bezpieczeństwa i powiadamiania
• Przegląd poprawności punktów adresowych w pamięci centrali
• Drobne naprawy możliwe do wykonania podczas przeglądu (także czyszczenie elementów, zmiana konfiguracji)
• Sprawdzenie funkcji wyjściowych centrali: linii sygnalizacyjnych, sterowań pożarowych, transmisji alarmu
• Sprawdzenie poprawnych warunków zasilania systemu z sieci energetycznej oraz
rezerwowego źródła zasilania (akumulatorów)
Zaleca się korzystanie z profesjonalnych firm serwisowych. Przegląd systemu nie powinien stanowić jedynie czynności w sensie formalnym, ale rzetelne przetestowanie jego sprawności i usunięcie wszystkich zidentyfikowanych usterek. Regularny przegląd i konserwacja systemu sygnalizacji pożaru pozwoli zachować pełną ochronę, długoletnią niezawodność i bezproblemową eksploatację.
System Sygnalizacji Pożaru - projektowanie, rozmieszczenie elementów
Przy obiektach obowiązkowo wyposażonych w SSP oraz przy inwestycjach nowo powstających projekt techniczny instalacji powinien być uzgodniony z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych lub z przedstawicielem Państwowej Straży Pożarnej. Ze względu na konieczność przestrzegania ściśle określonych norm i zasad techniczno-formalnych, projektowanie SAP (System Sygnalizacji Pożaru) należy powierzyć jedynie osobą posiadające odpowiednie kwalifikacje w tym zakresie. Rozporządzenie MSWiA z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 109/2010 poz. 719) w §3 punkt 1 nakazuje wykonanie urządzeń przeciwpożarowych zgodnie z projektem uzgodnionym przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych. Polską normą regulującą zasady projektowania systemów sygnalizacji pożaru jest norma PKN-CEN TS 54-14: Systemy sygnalizacji pożarowej.
Dobór czujek. W celu dobrania odpowiedniego typu czujki należy wziąć pod uwagę takie czynniki jak: typ spodziewanego pożaru, wysokość pomieszczenia oraz warunki występujące na obiekcie. Do najważniejszych z nich zaliczamy: temperatura i jej zmienność, szybkość przepływu powietrza, wilgotność, pył, spaliny, para oraz zakłócenia elektromagnetyczne. Należy dobrać typ i model czujki odpowiedni ze względu na powyższe uwarunkowania. Błędy w tym zakresie mogą być bardzo kosztowne i skutkować nie tylko niedostateczną ochroną, ale także fałszywymi alarmami i ograniczoną funkcjonalnością systemu.
Rozmieszczenie czujek pożarowych. Prawidłowe rozmieszczenie czujek punktowych jest kluczowe dla zapewnienia optymalnej ochrony obiektu. Generalnie obowiązuje zasada pełnego zabezpieczenia obiektu (wszystkich pomieszczeń). Odstępstwo od tej zasady musi być uzasadnione zapisem w odpowiedniej normie. Maksymalne wartości graniczne wysokości instalowanego elementu, promienia jego działania i odległości pomiędzy detektorami kształtują się w świetle Polskiej Normy jak poniżej.
Czujki punktowe dymu (optyczne)
• Wysokość: do 16 m
• Promień działania: 6.2 m
• Odległość między detektorami na płaskim stropie: 8,8 m
Czujki ciepła
• Wysokość: do 7,5 m
• Promień działania: 4,5m
• Odległość między detektorami na płaskim stropie: 6,4 m
Liniowe czujki dymu
• Wysokość: do 45m (najbardziej zalecane dla wysokości 16-45 m)
• Promień działania: 6,2 m
• Odległość między detektorami na płaskim stropie: 8,8 m
Strefy, które mogą być wyłączone z dozorowania:
a) niewentylowane magazyny mrożonek o pojemności brutto poniżej 20 m3;
b) łazienki, prysznice, umywalnie lub toalety, pod warunkiem, że nie są używane do
przechowywania materiałów łatwopalnych lub śmieci;
c) pionowych szybów lub pionowych kanałów kablowych o powierzchni przekroju poprzecznego
mniejszej niż 2 m2, pod warunkiem że są one odpowiednio zabezpieczone przeciwpożarowo i
zatrzymane przeciwpożarowo w miejscach, w których przechodzą przez podłogi i sufity lub
ściany, a zainstalowane kable mają klasę reakcji na ogień B2ca zgodnie z normą EN 50399.
Jeśli szyby lub kanały zawierają kable związane z systemami awaryjnymi, kable te powinny być
odporne na działanie ognia przez co najmniej 30 minut; jeśli szyby lub kanały zawierają kable
systemu wykrywania i sygnalizacji pożaru, szyb lub kanał powinien być monitorowany przez
automatyczne czujki;
d) niezadaszone rampy załadunkowe;
e) zadaszone rampy załadunkowe, jeśli są one chronione przez system tryskaczy;
f) puste przestrzenie (w tym puste przestrzenie pod podłogą i nad sufitem) muszą być pokryte czujnikami tylko wtedy, gdy
1) istnieje prawdopodobieństwo rozległego rozprzestrzenienia się ognia lub dymu poza
pomieszczenie, w którym powstał pożar, przez pustą przestrzeń, zanim pożar zostanie
wykryty przez czujki znajdujące się poza pustą przestrzenią; lub
2) pożar w pustej przestrzeni może uszkodzić kable systemów awaryjnych przed wykryciem pożaru;
g) Puste przestrzenie, które:
1) nie zawierają gęstości obciążenia ogniowego przekraczającej 25 MJ materiału palnego na 1
m2; oraz
2) nie zawierają materiałów palnych o gęstości obciążenia ogniowego przekraczającej 15 MJ na 1 m2, jeśli w pustych przestrzeniach znajdują się kable związane z systemami
awaryjnymi nie musi mieć niezależnej osłony czujnika.
Czujki w pomieszczeniu gdzie znajduje się sufit podwieszany lub podobna pusta przestrzeń
Gdy w pomieszczeniu znajduje się sufit podwieszany lub inna podobna pozioma pusta przestrzeń, konieczność jej zabezpieczenia za pomocą automatycznych czujek zależy od gęstości obciążenia ogniowego, w tym konstrukcji samego sufitu, a także obecności i odporności ogniowej kabli, systemu wykrywania i sygnalizacji pożaru w pustej przestrzeni. Jeśli obciążenie ogniowe w pustej przestrzeni przekracza 25 MJ/m2, powinna być ona chroniona przez automatyczne czujki.
Jeśli obciążenie wynosi od 16 MJ/m2 do 25MJ/m2 na dowolnym metrze kwadratowym, a w pustej przestrzeni znajdują się kable FDAS, które nie są ognioodporne, wówczas taka przestrzeń powinna być chroniona przez automatyczne czujki.
Rozmieszczenie ręcznych ostrzegaczy pożarowych.
Ręczne ostrzegacze pożarowe powinny znajdować się na drogach ewakuacyjnych- przy wewnętrznych lub zewnętrznych drzwiach, prowadzących do schodów ewakuacyjnych oraz przy wyjściu na zewnątrz. Można również umieści je w pobliżu sprzętu przeciwpożarowego lub miejsc narażonych na specjalne zagrożenia. Powinny być one zainstalowane na wysokości od 0,9 do 1,4 metra nad podłogą i być zgodne z normą EN 54-11.
Czym się różni SAP od SSP?
Skrót SAP oznacza „system alarmu pożarowego”, natomiast skrót SSP oznacza „system sygnalizacji pożaru”. Oba skróty oznaczają w zasadzie to samo. Określenie SSP jest bardziej precyzyjne z prawnego punktu widzenia, gdyż w normach i przepisach zwykle używane jest określenie „system sygnalizacji pożaru”. Co to jest instalacja SAP? Skrót SAP jest często używany potocznie, przez praktyków do określenia „systemu alarmu pożarowego”. Wydaje się, że skrót ten jest używany ze względu na jego jednosylabowe, przyjazne brzmienie. Określenia tego używa się często w branży budowlanej, przez architektów lub pracowników firm wykonawczych (generalnych wykonawców). Należy mieć na uwadze, że określenie SAP ma jeszcze jedno, zupełnie inne znaczenie. Jeden z najpopularniejszych wśród dużych firm systemów informatycznych do zarządzania przedsiębiorstwem również nazywa się SAP. Określenia SAP należy więc używać z rozwagą mając na względzie kontekst wypowiedzi i możliwość odmiennej interpretacji tego określenia przez klienta lub rozmówcę.
System Sygnalizacji Pożaru – okablowanie
Linie dozorowe w strefach nadzorowanych powinny być prowadzone kablem uniepalnionym. Kable tego typu posiadają w swoim symbolu małą literę „n” np. YnTKSY i są zwykle koloru czerwonego. Kable linii sygnalizacyjnych i sterowań urządzeń pożarowych (a także linii dozorowej prowadzone w strefach nienadzorowanych) powinny zapewnić ciągłość komunikacji i odstawę energii przez czas nie krótszy niż przewidywany czas ewakuacji. W praktyce stosuje się zwykle kable w klasie PH90 np. HTKSH PH90. Kable specjalnego zastosowania (np. w strefach zagrożonych wybuchem lub zewnętrzne) należy dobrać zgodnie z indywidualnymi wymaganiami projektowymi.
W toku projektowania systemu zaleca się wzięcie pod uwagę nie tylko bieżących wymagań funkcjonalnych, ale także możliwości przyszłej rozbudowy systemu i możliwości finansowych inwestora. Zmiana rozwiązania (produktu) powinna odbywać się za zgodą projektanta. Aktualizacje dokumentacji projektowej (powykonawczej) powinny towarzyszyć rozbudowie systemu i zmianom architektoniczno-budowlanym budynku. Projekt (wykonawczy) systemu sygnalizacji pożaru (SSP, SAP) składa się z zwykle z części opisowej, schematycznej i z rysunków (planów) rozmieszczenia elementów na obiekcie.
System Sygnalizacji Pożaru - cena
Cena systemu sygnalizacji pożaru może wynosić od 30 000 do 1 000 000 zł. Mowa tutaj o cenie kompleksowego wykonania systemu wraz z projektem oraz dostawą i montażem wszelkich niezbędnych elementów. Są to oczywiście tylko przybliżone widełki a dokładna cena zależy od szeregu czynników które zostaną tutaj pokrótce opisane. Dokładny koszt instalacji jest kwestią indywidualną. Jeśli potrzebujesz bezpłatnej wyceny systemu sygnalizacji pożaru dla twojego budynku, możesz ją łatwo uzyskać kontaktując się z firmą PW FLORTECH. Głównym czynnikiem mającym wpływ na cenę takiego systemu jest wielkość (powierzchnia) oraz skomplikowanie architektury chronionego obiektu. Obiekty bardzo małe o powierzchni kilkuset do 1000 m² można zwykle zabezpieczyć dysponując budżetem kilkudziesięciu tysięcy złotych. W przypadku średniej wielkości magazynów, fabryk lub budynków biurowych trzeba przygotować się na wydatek rzędu kilkuset tysięcy złotych. Natomiast obiekty bardzo duże oraz takie o dużej gęstości ścian, pomieszczeń i innych przeszkód architektonicznych lub instalacji, wymagają nieco większych nakładów finansowych. Największe systemy mogą kosztować nawet kilka milionów złotych.
Najważniejsze czynniki mające wpływ na cenę systemu to:
• Zagęszczenie innych instalacji i architektura pomieszczeń
• Warunki panujące na obiekcie (temperatura, zapylenie, brud, wilgoć, charakter pracy ludzi i maszyn)
• Technologia detekcji
• Producent systemu
• Liczba i charakter systemów współpracujących.
Zagęszczenie innych instalacji i architektura pomieszczeń – jeśli na obiekcie (szczególnie na stropie) występuje dużo instalacji a dostęp jest utrudniony, wymusza to konieczność stosowania nietypowych rozwiązań projektowych oraz spowalnia prace instalacyjne. Podobnie skomplikowana architektura i liczne elementy konstrukcyjne występujące na stropie (takie jak belki stropowe, kurtyny i podciągi) niejednokrotnie muszą być traktowane projektowo jak ściany, co zwiększa ilość elementów detekcyjnych i przyczynia się do zwiększenia kosztów instalacji.
Warunki panujące na obiekcie (temperatura, zapylenie, brud, wilgoć, charakter pracy ludzi i maszyn) – wszelkie nietypowe wymienione wcześniej warunki wymagają doboru specjalnych odpornych na nie elementów. Elementy tego typu są nieraz droższe niż standardowe. Przykładem mogą być systemy zasysające z automatycznym przedmuchem stosowane w obiektach o dużym zapyleniu.
Technologia detekcji – rodzaj detektorów musi być dobrany w sposób zapewniający wykrycie pożaru a jednocześnie minimalizujący liczbę fałszywych alarmów. Czasem możliwe jest z optymalizowanie (zmiana) technologii detekcji powodujące zmniejszenie ceny całego systemu. W innych przypadkach standardowe detektory nie mają zastosowania co może powodować wzrost ceny systemu.
Producent systemu – podobnie jak w każdej innej branży tak w przypadku systemów przeznaczonych do wykrywania pożarów mamy do czynienia z producentami oferującymi rozwiązania z różnych półek cenowych. Mając odpowiednie doświadczenie można dobrać producenta którego jakość elementów zapewnia bezawaryjną pracę systemu przez długie lata przy jednoczesnym rozsądnym koszcie początkowej instalacji.
Liczba i charakter systemów współpracujących – w przypadku istnienia na obiekcie wielu współpracujących systemów bezpieczeństwa takich, jak oddymianie, detekcja gazów, bramy pożarowe, wentylacyjne klapy pożarowe itp. konieczne jest monitorowanie lub sterowanie tychże systemów. Każda taka integracja wymaga instalacji dodatkowych modułów kontrolno-sterujących generujących dodatkowe koszty.
Firma PW FLORTECH posiada wieloletnie doświadczenie w optymalizacji kosztów instalacji oraz eksploatacji systemów. Jeśli jesteś zainteresowany współpracą, skontaktuj się z nami.
System Sygnalizacji Pożaru - rozporządzenie
Najważniejszym rozporządzeniem regulującym instalacje i serwis systemów sygnalizacji pożaru jest Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Pełny tekst rozporządzenia znajdziesz pod poniższym linkiem: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20101090719
Rozporządzenie to reguluje obowiązkowe stosowanie stałych urządzeń gaśniczych, systemów sygnalizacji pożarowej (§ 28.1), dźwiękowych systemów ostrzegawczych, systemów oświetlenia awaryjnego oraz gaśnic. Szczegółowy wykaz budynków wymagających instalacji SSP znajdziesz tutaj.
Wspomniane rozporządzenie określa także konieczność przeglądu i konserwacji wszelkich urządzeń przeciwpożarowych. Obowiązek ten wymieniony jest w § 3.2. mówiącym, że sprzęt tego typu powinien być poddany przeglądowi oraz czynnościom konserwacyjnym, zgodnie z Polskimi Normami, dokumentacją techniczno-ruchową i instrukcjami producentów. Czynności te powinny być przeprowadzone co najmniej raz do roku lub częściej, jeśli wymaga tego producent (§ 3.3).
Pozostała część rozporządzenia reguluje między innymi tematy takie, jak:
• Czynności zabronione i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej
• Materiały niebezpieczne pożarowo
• Ewakuacja
• Instalacje hydrantowe (instalacje wodociągowe przeciwpożarowe)
• Prace niebezpieczne pod względem pożarowym
• Ocena zagrożenia wybuchem
• Zabezpieczenie przeciwpożarowe lasów
• Zabezpieczenie przeciwpożarowe płodów rolnych
System Sygnalizacji Pożaru – norma
Obowiązującą w Polsce i w Unii Europejskiej normą określającą zasady projektowania systemów sygnalizacji pożaru jest norma PKN-CEN TS 54-14: Systemy sygnalizacji pożarowej. Reguluje ona między innymi aspekty takie, jak:
• Podstawowe definicje
• Ocenę potrzeb użytkownika i wymagane funkcjonalności systemu
• Zasady planowania i projektowania (w tym dobór technologii detekcji)
• Instalację kabli i urządzeń
• Uruchomienie i testy rozruchowe
• Wymagania formalne
• Obowiązki użytkowników
• Utrzymanie i konserwację
• Modyfikacje istniejących systemów
• Współpracę z innymi systemami
• Obsługę systemów
• Specjalne warunki i zastosowania
Norma ta była aktualizowana w 2018 roku i od tego dnia obowiązuje w nowym brzmieniu. Zmiany te obejmowały zmiany w projektowaniu SSP. Ujęte w niej specyfikacje techniczne zostały zaakceptowane przez Prezesa PKN w dniu 27 lipca 2020 r. Szczególnie istotne są następujące zmiany:
• Określenie strefy dozorowej: W nowej specyfikacji wprowadzono precyzyjne określenie strefy dozorowej, co pozwala lepiej kontrolować obszar objęty systemem sygnalizacji pożarowej.
• Maksymalna wysokość instalowania czujek pożarowych: Zmieniono maksymalną wysokość instalowania czujek pożarowych, dostosowując ją do nowych standardów. To umożliwia skuteczniejsze wykrywanie zagrożeń pożarowych.
• Wysokość instalowania ze względu na po-duszkę powietrzną: Wprowadzono zmiany w wysokości instalowania czujek pożarowych ze względu na istnienie poduszki powietrznej poniżej sufitu. Jest to szczególnie istotne w przypadku spalania bezpłomieniowego.
• Rozplanowywanie czujek płomienia: Nowa specyfikacja zawiera także opisy dotyczące rozplanowywania czujek płomienia, umożliwiając bardziej precyzyjne wykrywanie obecności ognia.
• Zmiana podejścia do czasu alarmowania: Wprowadzono inne podejście do czasu alarmowania, co pozwala na szybsze reagowanie w przypadku wykrycia pożaru.
• Zabezpieczanie pustek budowlanych: Specyfikacja określa nowe zasady dotyczące zabezpieczania pustek budowlanych, uwzględniając obciążenie ogniowe wprowadzane przez kable. Jest to istotne dla zapewnienia większego bezpieczeństwa.
• Przyczyny fałszywych alarmów i maksymalna liczba fałszywych alarmów: Specyfikacja wskazuje przyczyny fałszywych alarmów oraz wprowadza maksymalną dozwoloną liczbę fałszywych alarmów w ciągu roku. Dzięki tym zmianom, dzięki staraniom Komitetu Technicznego nr 264 w PKN, określono dopuszczalną wartość jednego fałszywego alarmu na 100 czujek automatycznych rocznie.
Dzięki wprowadzonym zmianom, nowa zaktualizowana specyfikacja systemów sygnalizacji pożarowej przyczynia się do większej skuteczności, precyzji i minimalizacji fałszywych alarmów w celu zapewnienia większego bezpieczeństwa.
Wytyczne SITP , autorstwa Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa, są dodatkowym źródłem dobrych praktyk związanych z systemami sygnalizacji pożaru. Wytyczne te zostały pozytywnie ocenione m.in. przez Komendę Główną Straży Pożarnej. Wytyczne te stanowią zbiór zasad wiedzy technicznej, przeznaczony do stosowania głównie przez projektantów, rzeczoznawców, instalatorów i konserwatorów systemów sygnalizacji pożarowej w Polsce. Są one ważnymi wskazówkami, mającymi na celu zapewnienie prawidłowego wykonania instalacji oraz zabezpieczenia przeciwpożarowego. Ich znajomość pozwala na prawidłowe przygotowanie instalacji oraz jej konserwację. Wytyczne mogą być również wykorzystywane przez osoby uczestniczące w odbiorach takich instalacji, zwłaszcza funkcjonariuszy z pionów kontrolno-rozpoznawczych Państwowej Straży Pożarnej. Osoby, które zajmują się wykonywaniem lub projektowaniem systemu sygnalizacji pożaru (SSP) powinny zapoznać się z regulacjami powyższej wytycznej. Wytyczne te zawierają informacje między innymi o podstawowych obwodach ISP, liniach sterujących oddzieleniami i zamknięciami ogniowymi i dymoszczelnymi, czy linii kablowych stałych urządzeń gaśniczych SUG.
Wytyczne SITP WP-02:2021, dotyczące systemów sygnalizacji pożaru, zostały pozytywnie ocenione przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej, Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego Państwowy Instytut Badawczy oraz Szkołę Główną Służby Pożarniczej. Stanowią one kompleksowy zbiór najważniejszych informacji i zasad wiedzy technicznej, niezbędnych przy projektowaniu i instalacji systemów sygnalizacji pożarowej na terenie Polski. Wytyczne SITP WP-02:2021 pełnią rolę wsparcia i podstawy dla prawidłowego wykonywania instalacji oraz zapewnienia skutecznego systemu sygnalizacji pożaru.
System Sygnalizacji Pożaru - przegląd dostępnych systemów dla małych i średnich obiektów
Bosch FPA-1200
Opis systemu : Niezawodne rozwiązanie dla małych obiektów komercyjnych. Zaawansowana, dopasowana do potrzeb ochrona obiektu. Dostępne wiele czujników i urządzeń kompatybilnych. Centrala posiada rozbudowane możliwości sterowania i monitorowania urządzeń peryferyjnych. Rozwiązanie z korzystną relacją ceny do jakości. System obsługuje 1-2 linii po 127 elementów każda.
Funkcje i zalety : Szerokie możliwości konfiguracji centrali. Funkcjonalny i łatwy w obsłudze panel kontrolny. Duży wybór czujników i modułów funkcyjnych. Zaawansowane detektory o dobrej odporności na fałszywe alarmy. Stabilność i niezawodność pracy. Integracja z programami do wizualizacji obiektu.
Elementy dodatkowe: Czujki: dual-optyczne, liniowe, w klasie Ex, bezprzewodowe, płaskie (deco), zasysające, kilkanaście rodzajów modułów, sygnalizatory z baterią.
POLON-ALFA 4200
Opis systemu: Powszechnie stosowany produkt krajowego producenta systemów przeciwpożarowych. Dobrze sprawdza się w niedużych obiektach o względnie czystym środowisku pracy. Łatwo dostępny przegląd i konfiguracja. Kilkanaście wariantów alarmowania do wyboru. System obsługuje 4 pętle po 64 elementów każda. Centrala wyposażona w 8 wyjść (sterowań) programowalnych i drukarkę zdarzeń.
Funkcje i zalety: Przystępny serwis i części zamienne. Szeroki wybór urządzeń dodatkowych z serii 4000. Możliwość wizualizacji na PC. Opcja programowania własnych komunikatów serwisowych i alarmowych.
Elementy dodatkowe: Czujki: dual-optyczne, liniowe, w klasie Ex, bezprzewodowe, niedrogie czujki serii 4043, terminal sygnalizacji równoległej, sygnalizatory z baterią
United Technologies 2X-F2-FB2-18
Opis systemu : Dobry technologicznie i stosunkowo niedrogi system znanego amerykańskiego producenta. Obsługuje 2 linie i może być rozszerzony modułowo do 4 linii po 127 elementów. Centrale mogą być łączone w sieci oraz nadzorowane zdalnie. Centrala pomieści do 8 wyjść sterujących niskonapięciowych. Minusem tego systemu są ograniczone tryby alarmowania oraz brak wyjść 230V.
Funkcje i zalety : Rozbudowane funkcje pracy w sieci. Dobra technologia detekcji. Rozszerzenia centrali. Opcje diagnostyczne (wymienne komory optyczne, tryb testowy, pomiar zabrudzenia czujek. Ekonomiczne cenowo i tanie w eksploatacji rozwiązanie.
Elementy dodatkowe: Drukarka, Karta wskaźników LED, Karta sieciowa. Czujki liniowe i zasysające.
Siemens FC722
Opis systemu : Kompaktowa wersja rozbudowanego systemu alarmowego serii Siemens Cerberus Pro. Swobodne możliwości konfiguracji centrali. Możliwość sieciowania central. Obsługa 2 lub 4 pętli. Łącznie nie więcej niż 252 elementów adresowych. Minusem tego rozwiązania nieco trudniejsze serwisowanie.
Funkcje i zalety : Zaawansowany technicznie kompaktowy system w rozsądnej cenie. Solidny producent. Niezawodność w krytycznych momentach dzięki funkcjom trybu awaryjnego, rozproszonej logice i turbo-izolatorom w każdym elemencie na linii. Spora gama akcesoriów montażowych i serwisowych.
Elementy dodatkowe: Ekonomiczne czujki optyczne, Czujki multi-detektorowe (TF1-TF9), bezprzewodowe, liniowe, zasysające, zabezpieczenia stref Ex, drukarka.